Bu bölümde ‘Allah'a ve Rasûlü'ne Davet' konu edilmekte, Allah'a ve Rasûlü'ne davetin, Peygamber (s.a.v) ve sahabe nezdinde her şeyden nasıl daha sevimli olduğu ve onların halkın hidayete gelmesi hususunda nasıl çaba sarfettikleri, insanların Allah'ın dinine girmesini nasıl arzuladıkları, insanların Allah'ın rahmetine dalmasını nasıl istedikleri, bu hususta halkı hakka götürmek için nasıl çaba sarfettikleri anlatılmaktadır. [1]
[1] Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/37.
Hz. Peygamber'in Bütün İnsanların İman Etmesine İlişkin Çabası
- İbn Abbas “Onlardan bir kısmı şaki, bir kısmı said idi” (Hud: 11/105) ayeti ile buna benzer diğer ayetler hakkında şöyle demektedir: Rasûlullah bütün insanların iman etmesi ve hidayet üzere kendisine biat etmesi hususunda son derece arzuluydu. Bu sebeple Allah Teâlâ ona kendisinden O'nun ezelî ilminde saadetini dilediklerinin ancak iman edeceğini, şekavetini dilediklerinin ise sapıtacağını haber vererek şöyle buyurdu:
“Ey Rasûlüm! İnsanlar iman etmeyecekler diye kederden neredeyse nefsine kıyacaksın. Biz eğer dilesek onların üzerine gökten bir ayet indiriveririz de ona boyunları eğilekalır” (Şuara: 26/3-4)[1]
[1] Taberani; Heysemi, 8/85, (Bu eserin ravileri güvenilirdir. Ancak Ali b. Ebi Talha bunu bizzat İbn Abbas'tan işitmemiştir)
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/39.
- Ebu Talib hastalandığında Kureyş'ten içlerinde Ebu Cehil'in de bulunduğu bir grup Ebu Talib'in yanına girerek şöyle dedi: “Senin kardeşinin oğlu (Rasûl-ü Ekrem'i kastediyorlar) bizim tanrılarımıza sövüyor, şöyle diyor, böyle yapıyor... Eğer çağırır da, bu işi yapmaktan onu nehyedersen çok iyi olur”. Bunun üzerine Ebu Talib Hz. Peygamber'i çağırdı. Hz. Peygamber (s.a.v) Ebu Talib'in yanına geldi, eve girdi. Kureyşliler ile Ebu Talib arasında bir kişinin oturabileceği kadar bir mesafe vardı. Ebu Cehil, Hz. Peygamber'in Ebu Talib'in yanına oturması halinde Ebu Talib'in ona daha şefkatli olabileceği korkusuyla kalkıp o yeri kapattı. Hz. Peygamber (s.a.v) de amcası Ebu Talib'e yakın oturabileceği bir yer bulamadı, kapı yanında oturdu. Ebu Talib Hz. Peygamber'e
“Ey yeğenim, nedir bu durum? Kavmin senden şikâyet ediyor. İddialarına göre sen tanrılarına küfrediyor, onlar hakkında ileri-geri konuşuyormuşsun?”. Meclistekiler birçok şeyler söylediler. Sonra Hz. Peygamber (s.a.v) konuşmaya başladı ve şöyle buyurdu:
“Amca! Ben onları sadece bir tek kelime üzerindeanlaşmaya davet ediyorum. O kelimeyi söylerlerse şayet, Araplar onlara baş eğerler, acemler de cizye verirler”. Kureyşliler Rasûlullah'ın bu sözleri üzerine sevinerek şöyle dediler:
“Bir kelime mi istiyorsun? Babanın başı üzerine yemin olsun ki sana on kelime bile veririz. Söyle nedir o kelime?” Ebu Talib de
“Ey yeğenim! o istediğin kelime nedir?” dedi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)de
‘'O kelime Lâilâheillallah'dır” dedi. Bunun üzerine onlar ürkerek ayağa kalktılar, elbiselerini silkerek şöyle dediler: “O mabudları bir mabud mu kıldı? Kesinlikle bu hayret verecek bir şeydir” (Sa'd: 38/5). Bunun üzerine bu surenin beşinci ayetten sekizinci ayetine kadar olan kısmı nazil oldu.[1]
[1] İbn Cerir (İbn Abbas'tan); İmam Ahmed, Nesai, İbn Ebi Hatim; Tefsir-i İbn Kesir, 4/28; Beyhaki, 9/188; Hakim, 2/432; (Bu rivayetin senedi sahih ise de Buhari ve Müslim nakletmemişlerdir. Ancak Zehebi de sahih olduğunu söylemektedir)
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/39-40.
- Kureyşliler Ebu Talib'e gidip onunla konuştular. Gidenler arasında Utbe b. Rebia. Şeybe b. Rebia, Ebu Cehil b. Hişam Ümeyye b. Halef, Ebu Süfyan b. Harb ve Kureyş'in ileri gelenlerinden bir grup vardı. Onlar
“Ey Ebu Talib! Senin aramızdaki makamını biliyorsun. Gördüğün durum da gelmiş sana çatmış (ölümle pençeleşiyorsun). Biz hakkında endişeliyiz. Bizimle yeğenin Muhammed arasındaki hadiseyi biliyorsun. Onu çağır da bizim için ondan, onun için de bizden söz al. O bizden, biz de ondan şerrimizi uzaklaştıralım. O bizi, biz de onu diniyle başbaşa bırakalım” dediler. Ebu Talib Hz. Peygamber'i çağırarak, ona
“Yeğenim, bunlar kavminin şereflileridir. Senin yanına gelmişler ki sana bir şey versinler ve senden bir şey alsınlar” dedi. Hz. Peygamber (s.a.v)
“Evet, bir tek kelimeyi bana vereceksiniz ki o kelime ile Araplara hakim olacaksınız, acemler de size başeğecektir” dedi. Ebu Cehil
“Söyle o kelimeyi, babanın başı üzerine yemin olsun ki sana on kelime bile veririz” dedi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Lâilâheillallah diyeceksiniz. Allah'tan başka taptıklarınızı bırakacaksınız” deyince yerlerinden fırlayıp şöyle dediler:
“Ey Muhammed! Tânrılarımızı bir tek tanrı mı yapmak istiyorsun? Kesinlikle senin teklifin hayret vericidir!” Sonra Kureyşliler birbirlerine
“Yemin olsun ki bu, isteklerinizden hiçbirini size vermez. Gidin, Allah bizimle bunun arasında hükmedinceye kadar atalarınızın dinine devam edin” dediler ve sonra ayrıldılar. Ebu Talib
“Ey yeğenim, Allah'a yemin ederim, senin onlardan hududu aşacak bir şey istediğini görmedim” deyince Rasûl-ü Ekrem, Ebu Talib'in iman edeceğine ümid bağladı ve
“Ey amcam! O halde sen bari bu kelimeyi söyle de bu kelimeden ötürü kıyamet gününde şefaatim sana helal olsun” dedi. Ebu Talib, Rasûl-ü Ekrem'in bu husustaki ısrarını görünce
“Ey yeğenim, eğer benden sonra senin ve senin babaoğullarının üzerinde bir ar korkusu olmasaydı, Kureyşliler bu kelimeyi ölümden korktuğum için söylediğimi sanmasaydılar söylerdim. Ben bu kelimeyi ancak seni sevindirmek için söylerim...” dedi.[1]
- Ebu Talib ölüm döşeğinde iken Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)onun yanına girdi. Yanında Ebu Cehil ile Abdullah b. Ebî Ümeyye vardı.
“Ey amcam! Lâilâheillallah de ki bu kelimeyle Allah katında seni müdafaa edeyim” dedi. Bunun üzerine Ebu Cehil ile Abdullah b. Ebî Ümeyye, Rasûlullah'ın bu sözüne karşılık
“Ey Ebu Talib! Sen Abdulmuttalib'in dininden ayrılmak mı istiyorsun?” dediler ve durmadan Ebu Talib ile konuştular. Son kelime olarak Ebu Talib onlara
“Abdulmutalib'in dini üzerindeyim” dedi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Andolsun ki, senin için, yasaklanmadıkça af talebinde bulunacağım” dedi. Bunun üzerine Tevbe: 9/113 ve Kasas: 28/56 ayetleri indi.[2]
- Ebu Talib ölüm döşeğinde iken Rasûlullah (a.s.m) ona vardı:
“Ey amca! Lâilâheillallah de ki kıyamet gününde onunla senin için şahidlik edeyim” dedi. Ebu Talib
“Eğer Kureyşliler beni ayıplamasaydı, ‘o ölüm korkusundan bunu söylemiştir' demeseydi senin gözünü aydınlatırdım (bu kelimeyi söylerdim). Fakat ben bunu ancak senin gözünü aydınlatmak için söylüyorum” dedi ve bunun üzerine Allah Teâlâ Kasas: 28/56 ayetini indirdi.[3]
[1] İbn İshak, (İbn Abbas'tan), Bidaye, 3/123; (Raviler arasında bilinmeyen biri vardır)
[2] Buhari (Said b. Müseyyeb'den); Müslim, Ayrıca Buhari ile Müslim aynı manada ve fakat başka bir senedle de bu hadisi rivayet etmişlerdir.
[3] İmam Ahmed, Müslim, Nesai, Tirmizi, (Ebu Hureyre'den); Bidaye, 3/124
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/40-41.
- Kureyş ileri gelenleri Ebu Talib'e geldiler ve -‘Zorluklara Göğüs Germek' konusunda anlatılacağı gibi- Hz. Peygamber'den yakındılar. Ebu Talib Rasûl-ü Ekrem'e hitaben
“Yeğenim! Allah'a yemin ederim ki benim bildiğime göre sen bana itaat edersin. Kavmin yanıma geldi ve iddialarına göre sen kâbelerinde ve meclislerinde onlara varıp hoşlarına gitmeyen sözler söylüyormuşsun. Eğer onlara bu sözleri söylememeyi münasib görürsen (ne âlâ)” dedi. Bunun üzerine Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)mübarek gözlerini göklere doğru kaldırıp buyurdu:
“Allah'a yemin ederim, vazifemi terketmek hususunda herhangi birinizin şu güneşten bir ateş parıltısını getirmesinden daha güçlü değilim (vazifemi terketmem birinizin şu güneşten bir parça ateş getirmesinden daha zordur)”[1]
- Ebu Talib, Rasûl-ü Ekrem'e
“Ey yeğenim! Kavmin bana geldiler. Şöyle şöyle söylediler. Hem kendine hem de bana acı. Gücümün ve senin gücünün yetmediği bir yükü bana yükleme. Senin sözünden kavminin hoşuna gitmeyeni terket!” dedi. Ebu Talib'in bu konuşmaları üzerine Hz. Peygamber (s.a.v) Ebu Talib'in kendi hakkındaki himaye fikrinindeğişmiş, bundan böyle kendisine yardımcı olmayacağını, onu kavmine teslim edeceğini ve onunla beraber olmaya gücü kalmamış zannetti. Bunun üzerine Hz. Peygamber (s.a.v) “Ey amcam! Eğer güneş sağ elime, ay da sol elime verilse davamı, Allah bu davayı galib getirinceye veya bu dava uğrunda helâk oluncaya kadar davamı terketmem” dedi ve gözyaşları dökerek ağladı.[2]
- Kureyşliler birgün biraraya gelerek şöyle dediler:
“Sihri, kâhinliği ve şiiri en fazla, en güzel bileninizi seçin. Toplumumuzu parçalayan, işlerimizi darmadağın eden, dinimize dil uzatan şu kişiye (Hz. Muhammed'i kastediyorlar) varsın, onunla konuşsun ve onun cevabını dikkatle izlesin”. Onlar (Kureyşliler) Utbe b. Rebia'dan başka bu işi becerecek kimseyi bilmediklerini söyleyince, Utbe'ye hitaben
“Ey Ebu'l-Velid! Şu Muhammed'e bir git” dediler. Utbe de Rasûl-ü Ekrem'e varıp şöyle dedi:
“Ey Muhammed! Sen mi daha hayırlısın yoksa (baban) Abdullah mı?” Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)sustu. Utbe
“Ey Muhammed! Sen mi daha hayırlısın yoksâ Abdulmuttalib mi?” dedi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)yine sustu. Utbe
“Eğer sen Abdullah ve Abdulmuttalib'in senden daha hayırlı olduklarını söylüyorsan onlar senin bugün ayıpladığın, dil uzattığın tanrılara taptılar. Eğer sen onlardan hayırlı olduğunu iddia ediyorsan, konuş senin sözünü dinleyelim. Allah'a yemin ederim ki kavmi hakkında senden daha bereketsiz bir yavru doğduğunu sanmıyoruz. Sen bizim toplumumuzu parçaladın, işlerimizi darmadağın ettin, dinimize dil uzattın. Araplar arasında bizi rezil ettin. Hatta Araplar arasında şöyle sözler yayıldı. “Kureyş'in içinde bir sihirbaz var. Kureyş'in içinde bir kâhin var”. Allah'a yemin ederim ki biz, ancak bir gebe kadının sayhasını bekliyoruz. O zaman bir kısmımız diğerine kılıçlarla hücum edecek ve yok olacağız. Ey kişi! (Hz. Peygamber'e hitab ediyor)! Senin mala ihtiyacın varsa sana aramızda mal toplayalım da sen Kureyş'in en zengin kişisi olasın. Eğer kadınlara ihtiyacın varsa Kureyş'in hangi hanımını istersen iste onlardan on tanesini seninle evlendirelim” dedi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Sözün bitti mi?” diye sordu. Utbe
‘Evet' deyince Rasül-ü Ekrem
“Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla! Ha, Mim. Bu kitab merhamet eden ve merhametli olan Allah'ın katından indirilmiştir” diye başlayan Fussilet suresinin birinci ayetinden onüçüncü ayete kadar olan bölümü okudu.
“De ki: İşte sizi Âd ve Semud'un başına gelen yıldırıma benzer bir azab ile uyardım” cümlesine vardığında, Utbe
“Yeter, fazla okuma! Bundan başka yanında birşey yok mu? Başka birşey söylemiyor musun?” deyince Hz. Peygamber (s.a.v)
“Hayır” dedi. Bunun üzerine Utbe, Kureyş'e geri döndü. Kureyş
“Bize ne haber getirdin?” diye sordular. Utbe
“Söylemedik hiçbir şey bırakmadım. Sizin konuşmak istediğiniz herşeyi konuştum” dedi. Kureyş sordu:
“Muhammed sana cevab verdi mi?” Utbe
“Evet, verdi” dedikten sonra şöyle devam etti:
“Hayır! Şu Kâbe'yi mabed olarak diken Allah'a yemin ederim ki ben Muhammed'in sözlerinden birşey anlamadım. Ancak o sizi Âd ve Semud'un başına inen yıldırım gibi bir yıldırımla uyarmaktadır” dedi. Kureyşliler
“Azab olasıca! Kişi seninle arapça konuştu. Sen ise ne konuştuğunu bilmiyorsun. Bu olur mu?” deyince Utbe
“Hayır, Allah'a yemin ederim ki onun söylediğinden yıldırımın zikrinden başka hiçbir şey anlamadım” dedi.[3]
- Bir başka rivayette Utbe'nin sözü “Eğer senin kafandaki düşünce reislikse, baş olmaksa senin için bayraklarımızı bağlar, sen hayatta kaldıkça bize reis olursun” şeklinde de gelmektedir.[4]
- Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)“Eğer onlar yüz çevirirlerse de ki: Âd ve Semud'a isabet eden yıldırım gibi bir yıldırımdan sizi uyarırım” cümlesini okuduğu zaman, Utbe Rasûl-ü Ekrem'in ağzını eliyle kapattı ve sıla-i rahimle ona yemin verdirdi ki böyle birşey söylemesin. Bunun üzerine Kureyş'in yanına gitmeyip evine çekildi. Bu manzara karşısında Ebu Cehil, Kureyş'e hitaben şunları söyledi:
“Ey Kureyş cemaati! Allah'a yemin ederim, bizim görüşümüze göre, Utbe Muhammed'e meyletti (müslüman oldu). Muhammed'in yemeği onun hoşuna gitti. Bu da Utbe'ye isabet eden bir fakirlikten ileri geliyor. Gelin, Utbe'ye gidelim” dedi ve Utbe'nin yanına vardılar. Ebu Cehil, Utbe'ye hitaben
“Ey Utbe! Allah'a yemin olsun ki biz sana Muhammed'e meylettiğinden, onun durumu hoşuna gittiğinden dolayı geldik. Eğer senin bir malî sıkıntın varsa mallarımızdan seni Muhammed'in yemeğinden zengin kılacak miktarı derleyebiliriz” dedi. Bu sözler karşısında Utbe öfkelenerek ebediyyen lvıuhammed'le konuşmayacağına dair Allah'a yemin etti ve dedi ki:
“Siz Kureyşliler biliyorsunuz ki mal yönünden bütün Kureyşlilerden zenginim. Ben böyle birşey için değil de şunun için onun yanından dönerken size gelmedim” dedi ve Rasûl-ü Ekrem'le aralarında cereyan eden hadiseyi naklettikten sonra sözlerine şunu ekledi: Muhammed bana öyle bir cevab verdi ki, vallahi o ne sihirdir, ne şiirdir, ne de kâhinliktir” dedi ve Fussilet suresini 12. âyete kadar okudu.
“Ben onun ağzını elimle kapattım. Sıla-i rahimle yemin verdirdim ki bizim başımıza böyle bir şey getirmesin. Biliyorsunuz ki Muhammed bir şey söylediği zaman yalan söylemez. Korktum ki azab size de isabet eder”.[5]
- Kureyşliler Rasûlullah'ın önünde bir araya geldiler. Rasûl-ü Ekrem, Mescid-i Haram'da oturuyordu. Utbe b. Rabia Kureyş'e
“Bırakın, onun yanına ben gideyim, onunla konuşayım. Umulur ki ben sizden daha fazla ona şefkat göstermiş olayım” dedi. Bunun üzerine Utbe kalkarak Rasûl-ü Ekrem'in yanına gitti, oturdu ve dedi ki:
“Ey yeğenim! (Rasûlullah'ın pederiyle akraba olduğundan dolayı böyle hitab etmiştir). Sen aile olarak bizim en şerefli ailelerimizdensin. Mevki bakımından bizden üstünsün. Sen kavminin içerisine öyle bir şey soktun ki senden önce hiç kimse kavminin içine senin soktuğun şeyin bir benzerini sokmamıştır. Eğer sen bu konuşma ile mal ve servet istiyorsan hepimizden mal bakımından daha zengin oluncaya kadar bunu kavmin senin için toplayacaktır. Eğer şeref istiyorsan seni müşerref kılarız. Kavminden hiç kimse senden şerefli olmaz. Sensiz hiçbir iş yapmayız. Eğer bu sana isabet eden cin felaketi ise ve cinden kurtulmaya gücün yetmiyorsa, hazinelerimizin hepsini verip, seni tedavi ettirmek için çaba sarfederiz. Eğer krallık istiyorsan seni kendimize kral seçeriz” dedi. Bu sözler karşısında Cenabı Peygamber, Utbe'ye hitaben
“Ey Ebu Velid! Sözün bitti mi?” diye sorunca, Utbe
“Evet” dedi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)rivayete göre Secde suresini secdeyi emreden ayete kadar okudu ve secde etti. Utbe de ellerini arkasına bağlamıştı. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)okumayı bitirdikten sonra Utbe ayağa kalktı. Kavminin cemaatine ne götüreceğini bilmez şekildeydi. Onun geldiğini gördüklerinde aralarında
“Utbe sizin yanınızdan kalkıp gittiği gibi size geliyor” dediler. Utbe gelip yanlarına oturarak şöyle dedi:
“Ey Kureyş cemaati! Bana emrettiklerinizi Muhammed'le konuştum. Konuşmamı bitirdikten sonra öyle bir söz söyledi, öyle bir konuşma yaptı ki, Allah'a yemin ederim, onun bir benzerini hiçbir zaman işitmemiştim ve ona ne diyeceğimi bilemedim. Ey Kureyş cemaati! Bana bugün itaat edin, bundan sonra -isterseniz- hep isyan edin. Gelin, o kişiyi (Rasûl-ü Ekrem'i kastediyor) terkedin, ondan uzak durun. Allah'a yeminim olsun ki o, üzerinde bulunduğu vazifeyi terketmez. Onunla diğer Araplar arasından çekilin. Eğer o galib gelirse onun şerefi sizin de şerefinizdir. Onun izzeti sizin de izzetinizdir. Eğer mağlub olursa siz onun şerrinden başkasının vasıtasıyla kurtulmuş olursunuz!” Kureyş, Utbe'ye hitaben,
“Ey Ebu Velid! Sen müslüman mı oldun? (veya sen galiba müslüman oldun)” dediler.[6]
[1] Tabarani; Buhari, Tarih (Akil b. Ebi Talib'ten)
[2] Beyhaki, (Hadisin tamamı ileride gelecektir)
[3] Abd b. Humeyd, Müsned (İbn Ebi Şeybe'den, o da Cabir b. Abdullah'tan)
[4] Beyhaki, (Hakim'den)
[5] Bidaye, 3/62, Ebu Ya'la, (Cabir'den); Ebu Nuaym, Delail, s. 75; Heysemi. 6/20, (Rivayetin ravileri güvenilirdir. Sadece Acleh el-Kindi hakkında İbn Main ‘güvenilir' derken, Nesai ‘zayıf' olduğunu söylemiştir.
[6] Ebu Nuaym, Delail, (İbn Ömer'den), sh. 76; Bidaye, 3/63, (İbn İshak'tan); Beyhaki, (İbn Ömer'den); İbn Kesir, Bidaye, 3/64, (İbn Kesir bu rivayetin ‘garib' olduğunu söylemiştir)
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/41-45.
- Hudeybiye zamanında “İnsanları Hidayete Götüren Ahlâk' bahsinde uzun uzadıya zikredildiği gibi Budeyl b. Verka el-Huzai geldi. Beraberinde Beni Huzaa'dan birkaç kişi daha vardı. Tihame ehli arasında Beni Huzaa, Rasûlullah'ın dost ve sırdaşıydı. Budeyl b. Verka, Rasûlullah'a şunları söyledi:
“Ben arkamda Kâb b. Lueyy, Amr b. Lueyy kabilelerini bırakıp geldim. Bunlar Hudeybiye sularının akıcı kısmında konaklamışlardı. Onlarla beraber küçük-büyük tüm fertleri vardı. Onlar seninle savaşacaklar ve Kâbe'ye gitmene mâni olacaklar!” Bu sözleri işiten Rasûlullah (a.s.m) şöyle buyurdu:
“Biz hiç kimseyle savaş için gelmiş değiliz. Biz Umre ziyaretini yapmak için geldik. Harb (Bedir gibi Kureyş'le yapılan diğer savaşlar kastedilmektedir) onları zayıf düşürmüş, yormuştur (harbe talip olmasınlar). Eğer isterlerse onlarla bir müddet sulh için aramızda belli bir müddet tayin ederiz. O zaman benimle halkım arasından çekilirler. Eğer ben galib gelirsem -o zaman girerlerse- halkın girdiği dine girerler. Aksi takdirde o zamana kadar istirahat etmiş olurlar, eğer illa benimle savaşmak istiyorlarsa, nefsimi elinde tutan Allah'a emin ederim ki boynum tek kalıncaya (ölünceye) kadar, bu iş (peygamberlik) hususunda onlarla savaşırım. Allah'a yemin ederim ki Allah'ın emri muhakkak yerini bulacaktır (İslâm hakim olacaktır)”.[1]
- “Vay Kureyş'in haline! Savaş onları yedi. Acaba benimle diğer araplar arasından çekilirlerse ne zararları vardır? Eğer Araplar beni mağlub ederlerse -zaten onların isteği de budur- istekleri yerine gelmiş olur. Eğer Allah beni Araplara galib getirirse, onlar o zaman istirahat etmiş ve zengin olarak İslâm'a girmiş olurIar. Eğer İslâm'a girmeseler işleri yerine gelmiş olarak o zaman bizimle savaşırlar. Kureyş ne zannediyor? Allah'a yemin ederim, İslâm üzere durmadan onlarla savaşırım. Ta ki Allah beni onlara galib getirinceye veya bu boynum yalnız kalıncaya (ölünceye) kadar...”[2]
[1] Buhari, (Misver b. Mahreme ve Mervan'dan)
[2] Tabarani, (Misver ve Mervan'dan merfu olarak); Kenz'ul-Ummal, 2/287; Aynı hadisi İbn İshak, Zühri kanalıyla rivayet etmiştir. Bidaye, 4/165
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/45.
- Allah'ın Rasûlü, Hayber gününde “Andolsun, ben şu bayrağı yarın bir kişiye vereceğim ki Allah onun eliyle Hayber'i fethedecektir. O, Allah ve Rasûlü'nü sever, Allah ve Rasûlü (s.a.v)de onu severler” diye buyurdu. Halk o gece sabaha kadar bayrağın kime verileceğini, o kişinin kim olacağını müzakere edip durdular. Sabahleyin halk Rasûlullah'ın yanına geldi. Herkes bayrağın kendisine verileceğini ümid ediyordu. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Ebu Talib'in oğlu Ali nerededir?” dedi. Sahabe
“Ey Allah'ın Rasûlü! Onun gözleri ağrıyor. Onun için buraya gelemedi” deyince, Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)birisini göndererek onu çağırdı. Hz. Ali geldi ve Hz. Peygamber, Hz. Ali'nin mübarek gözlerine tükürüğünü sürdü. Ona dua etti. Hiç hasta olmamış gibi şifayab oldu. Resûlü Ekrem bayrağı ona verdi. Hz. Ali
“Ey Allah'ın Rasûlü! Onlar bizim gibi oluncaya kadar onlarla mücadele edeceğiz, savaşacağız” dedi. Allah'ın Rasûlü (s.a.v)
“Git! Onların sahasına girinceye kadar devam et. Sonra onları İslâm'a davet et. Onlara İslâm'da Allah'ın haklarından neler var olduğunu haber ver. Allah'a yemin ederim, eğer senin vasıtanla Cenabı Hak bir kişiyi hidayete getirirse, bu senin için kırmızı develerden daha hayırlıdır” buyurdu.[1]
[1] Buhari, (Sehl b. Sa'd'dan); Müslim, 2/279
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/46.
- Mikdad b. Amr şöyle anlatıyor: Ben Hakem b. Keysan'ı esir aldım. Komutanımız onu öldürmek istedi. Ben dedim ki:
“Onu öldürme! Rasûlullah'a götürelim”. Böylece onu Rasûlullah'a götürdük. Rasûlullah (a.s.m) onu durmadan İslâm'a davet etti. Fakat bu durum biraz uzun sürdü. Bir türlü imana gelmiyordu. Hz. Ömer
“Ey Allah'ın Rasûlü! Neye binaen bu adamla konuşuyorsun? Yemin olsun bu ebediyyen müslüman olmaz. Bana izin ver de bunun boynunu vurayım da cehennemi boylasın” dedi. Rasûlü (s.a.v)Ekrem, Hz. Ömer'in bu teklifini kabul etmedi ve ona cevap vermedi. Sabır gösterdi, Hakem de sonunda müslüman oldu. Hz. Ömer dedi ki:
“Bir de ne göreyim adam müslüman oldu. Böylece geçmiş ve gelecekte beni mahçub etti. Kendi kendime dedim ki “Rasûlullah'ın benden daha iyi bildiği bir hususta nasıl Rasûlullah'a muhalefet edebildim. Oysa maksadım Allah'a ve Rasûlü'ne hizmet etmekti”. Yine Hz. Ömer şöyle demiştir: “Hakem müslüman oldu. Andolsun onun İslâm'ı güzel oldu. Allah yolunda cihad etti. Ta ki Mauna kuyusunda şehid edildi. Binaenaleyh Rasûlullah (a.s.m) kendisinden razı olduğu halde şehid düştü ve cennete gitti”[1]
- Hakem, Rasûl-ü Ekrem'e
“İslâm da nedir? diye sorunca Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Bir olan Allah'a kulluk yapacaksın. Onun ortağı yoktur, diyeceksin. Muhammed'in de Allah'ın kulu ve Rasûlü (s.a.v)olduğuna şehadet edeceksin” buyurdu. Hakem
“Ben müslüman oldum” dedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber (s.a.v) dönüp ashabına baktı ve şöyle buyurdu:
“Eğer demin bu zat hâkkındaki sözlerinizi dinleyip, onu öldürseydim cehenneme giderdim”[2]
[1] İbn Sa'd, Tabakat'ul-Kübra, 4/137
[2] İbn Sa'd, 4/138
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/46-47.
- Allah'ın Rasûlü, Hz. Hamza'nın katili Vahşi b. Harb'e haber göndererek onu İslâm'a davet etti. Vahşi, Rasûlü (s.a.v)Ekrem'e şu cevabı gönderdi:
“Ey Muhammed! Sen beni İslâm'a nasıl davet edersin? Halbuki senin iddiana göre adam öldüren veya Allah'a ortak koşan veya zina eden bir kimse günahlarla karşı karşıya gelir. Onun için kıyamet gününde azab kat kat verilir. O azabta rezil ve zelil olarak kalır. Ben ise bütün bunları yaptım. Acaba benim için bir ruhsat var mıdır?” dedi. Bunun üzerine Cenabı Hak, Furkan suresinin 70. ayetini nazil buyurdu. Vahşi
“Ey Muhammed! Ancak tevbe eden, iman eden, salih amel işleyenleri istisna eden şart şiddetli bir şarttır. Belki de ben buna güç yetiremeyeceğim” diye haber saldığında, Cenabı Hak, Nisa suresinin 48. ayetini indirdi. Yine Vahşi
“Ey Muhammed! Görüyorum ki bu da Allah'ın isteğinden sonra olur. Bilmiyorum acaba Allah beni affeder mi, etmez mi? Bundan başkası var mıdır?” dedi. Bunun üzerine Cenabı Hak Zümer suresinin 53. ayetini indirdi. Vahşi
“Buna gelince, evet” dedi ve müslüman oldu. Halk
“Ey Allah'ın Rasûlü! Vahşi'ye isabet eden bize de etmiştir (biz de onun gibi katl, zina işlemişizdir)” dediler. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)de
“Bu ayetin muhatabı sadece Vahşi değil, bütün müslümanlardır” buyurdu.[1]
- Şirk ehlinden bir grup çok adam öldürmüştü. Zina etmişler, hem de çok etmişlerdi. Rasûl-ü Ekrem'e dönüp dediler ki:
“Senin söylediğin ve bizi davet ettiğin şey güzeldir, eğer bize işlediklerimizin keffareti olduğunu söylersen!”. Bunun üzerine Furkan suresinin 68. ayeti ile Zümer suresinin 53. ayetleri indi.[2]
[1] Tabarani, (İbn Abbas'tan); Heysemi, 7/100, (Rivayetin senedinde Ebyen b. Süfyan vardır ve Zehebi onun zayıf olduğunu söylemiştir)
[2] Buhari, (İbn Abbas'tan), 2/710; Müslim, 1/76; Ebu Davud, 2/138; Nesai; el-Ayni, 9/124; Beyhaki, 9/98
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/47.
- Allah Rasûlü (s.a.v)bir gazadan döndü. Mescide girerek iki rekât namaz kıldı. Seferden her geldiğinde mescide girerek iki rekât namaz kılmak hoşuna giderdi. Sonra Hz. Fatıma'nın halini sorar, sonra zevcelerine giderdi. Bir ara seferden geldi. Hanımlarının evlerine gitmeden önce Hz. Fatıma'nın yanına vardı. Fatıma onu kapıda karşıladı. Onun yüzünü (bir rivayete göre ağzını), gözlerini öpüyor ve ağlıyordu. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Niçin ağlıyorsun?” diye sorunca Hz. Fatıma
“Ey Allah'ın Rasûlü! Seni rengin solmuş ve elbiselerin çürümüş olarak görüyorum. Bundan dolayı ağlıyorum” dedi. Resûl-ü Ekrem ona
“Ey Fatıma! Ağlama, Cenabı Hak senin babanı öyle bir işle vazifelendirmiştir ki yeryüzünde çamurdan yapılmış hiçbir ev, kıldan yapılmış hiçbir çadır ve hiçbir otağ kalmayacaktır ki Allah o işle oraya ya izzeti veya zilleti sokacaktır. Öyle ki gecenin vardığı gibi o noktaya varacaktır”[1]
[1] Tabarani, Ebu Nuaym, Hilye; Hakim, (Ebu Sa'lebe el-Kuşeni'den) Kenz'ul-Ummal, 1/77; Heysemi, 8/262; Hakim, 3/55 (Heysemi rivayetin senedindeki Yezid b. Sinan'ın zayıf olduğunu, Hakim ise hadisin sahih olduğunu ama Buhari Müslim'in rivayet etmediğini söylemektedir. Zehebi ise Yezid b. Sinan'ın İmam Ahmed tarafından tezyif edildiğini bildirmektedir.)
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/47-48.
- “Rasûlullah'tan şöyle dinledim: “Gece ve gündüzün vardıkları noktaya bu emir varacaktır. Allah çamurdan yapılmış hiçbir evi ve kıldan yapılmış hiçbir çadırı bırakmayacaktır ki bu din oraya girmesin. Azizin izzetini, zelilin zilletini getirecektir. Bu öyle bir izzettir ki Allah İslâm ve İslâm ehlini onunla aziz kılar. Öyle bir zillettir ki onunla küfrü zelil kılar”.
Temimi ed-Dari der ki: “Ben aile efradımdan bunu gördüm. Onlardan müslüman olanlara hayr, şeref ve izzet isabet etti. Onlardan kâfir kalanlara ise zillet, alçaklık ve haraç isabet etti”[1]
[1] İmam Ahmed, Tabarani, (Temim ed-Dari'den); Ayrıca Tabarani, (Miktad'dan) el-Mecma, 6/14, 8/262; Heysemi,6/14
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/48.
- Ebu Musa el-Eş'âri, Tuster şehrinin fethini Hz. Ömer'e haber vermek için beni elçi olarak gönderdi. Hz. Ömer bana Bekir b. Vail adlı kabileden İslâm'dan irtidad etmiş, müşriklere ilhak olmuş altı kişinin hâlini sordu ve
“Bekr b. Vail'den o kişiler ne oldu?” deyince ben de
“Ey müminlerin emiri! Onlar İslâm'dan irtidad eden bir kavimdir. Müşriklere ilhak oldular. Onların yolu ancak öldürülmektir” dedim. Hz. Ömer
“Onları sulh yoluyla elde etmeniz, güneşin üzerinde doğduğu sarı ve beyazdan (altın ve gümüşten) benim katımda daha sevimli olurdu” dedi. Ben
“Ey müminlerin emiri! Eğer sen onları tutsaydın onlar hakkında nasıl bir hüküm verirdin?” diye sordum. Hz. Ömer
“Onlara çıktıkları kapıyı arzederdim ki oraya tekrar girsinler. Eğer bunu yapsaydılar onlardan kabul ederdim. Aksi takdirde onları hapse koyardım” dedi.[1]
- Hz. Ömer'in yanına, Ebu Musa el-Eş'ari tarafından bir kişi geldi. Hz. Ömer o kişiden halkın (cephede olanların) haberini sordu. O da cevab verdi. Sonra Hz. Ömer
“Acaba uzak memleketten yeni bir haber var mıdır?” diye sordu. Kişi
“Evet vardır, o da şudur: Bir kişi İslâm'dan sonra küfrü seçti”. Hz. Ömer
“Siz onun hakkında ne yaptınız?” diye sordu. Gelen elçi
“Onu yakaladık ve boynunu vurduk” dedi. Hz. Ömer
“Eğer onu üç gün hapsetseydiniz ve ona hergün bir ekmek yedirseydiniz ve tevbe etmesini teklif etseydiniz umulurdu ki tevbe eder, Allah'ın emrine dönüş yapardı. Ey Allah'ım! Ben orada hazır değildim, böyle bir kişinin öldürülmesini emretmedim. Ve benim kulağıma bu haber geldiği zaman bundan razı olmadım” diye Cenabı Hak'tan mağfiret diledi.[2]
- Amr b. As, Hz. Ömer'e bir mektup yazarak müslüman olduktan sonra kâfir olan, sonra müslüman olduktan sonra tekrar kâfir olan ve bunu birkaç defa yapan bir kimse hakkında şöyle bir soru sordu:
“Onun İslâm'ı kabul edilir mi?” Hz. Ömer
“Onun İslâm'ını kabul et, Allah'ın onlardan kabul ettiği müddetçe. Ona İslâm'ı arzet, eğer kabul ederse bırak. Aksi takdirde boynunu vur”[3]
[1] Abdurrezzak, (Enes'ten); Kenz'ul-Ummal, 1/79; Beyhaki, 8/207
[2] İmam Malik, İmam Şafii, Abdurrezzak, Ebu Ubeyd el-Garib'de; Beyhaki, s. 207, (Abdurrahman el-Kari'den)
[3] Müsedded ve İbn Abd'il-Hakem, (Amr b. Şuayb'dan); Kenz, 1/79
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/48-49.
Hz. Peygamber'in Hz. Ebubekir'i İslâm'a Davet Etmesi
- Ebu Bekir Sıddık evinden çıkıp Rasûlullah'a gidiyordu. Cahiliye döneminde de peygamberin dostu idi. Rasûlullah (a.s.m) ile yolda karşılaştı ve
“Ey Ebe'l-Kasım! (Bu Rasûl-ü Ekrem'in künyesidir). Sen kavminin meclislerinden kayboldun (onların yanına gelmiyorsun). Seni atalarını ayıplamakla itham etmektedirler” dedi. Bunun üzerine Rasûl-ü Ekrem, Ebubekir'e hitaben
“Ben Allah'ın Rasûlü'yüm. Seni Allah'a davet ediyorum” dedi. Sözünü bitirdikten sonra Ebubekir Sıddık müslüman oldu. Ve Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)onun yanından ayrıldı. Fakat Mekke'yi kapsayan iki dağ arasında Rasûl-ü Ekrem'in Ebu Bekir'in İslâm'ından sevindiği kadar sevinen hiç kimse yoktu. Ebubekir Sıddık evine gitti. Osman bin Affan'a, Talha b. Ubeydullah'a, Zübeyr b. Avvam'a, Sa'd b. Ebî Vakkas'a vardı, teklifte bulundu. Onlar da müslüman oldular. Ertesi gün Osman b. Maz'un, Ebu Ubeyde b. Cerrah, Abdurrahman b. Avf, Ebî Seleme b. Abdulesed, Erkam b. Ebî'l-Erkam'ı getirdi, onlar da müslüman oldular.[1]
- Ebubekir Sıddık, Rasûlullah (a.s.m) ile karşılaşınca
“Ey Muhammed! Kureyş'in, senin tanrılarımızı terkedip, akıllarımızı hiçe saydığın, atalarımızı tekfir ettiğin şeklindeki sözleri doğru mu?” dedi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Evet, kesinlikle ben Allah'ın Rasûlü (s.a.v)ve peygamberiyim. Allah, peygamberliğimi insanlara tebliğ etmek için beni gönderdi. Ben seni hakka ve Allah'a davet ediyorum. Allah'a yemin olsun ki, bu davetim hakkadır. Ey Ebubekir, ben seni tek olan Allah'a davet ediyorum. O'nun ortağı yoktur. O'ndan başkasına kulluk yapma. O'nun taati üzerinde devam et” dedi ve Hz. Ebubekir'e Kur'an okudu. Hz. Ebu Bekir ilk önce ne ikrar etti ne de inkâr! Sonra müslüman oldu, putları bıraktı. Allah'a koştuğu ortakların hepsini attı. İslâm'ın doğruluğunu ikrar etti. Tasdik edici bir mümin olarak Hz. Ebubekir o gün Rasûlullah'ın yanından ayrıldı.[2]
- Allah'ın Rasûlü (s.a.v)şöyle buyurdu:
“İslâm'a davet ettiğim herkesin yanında bir tereddüd, bir düşünce vardı (ilk etapta hemen İslâm'ı kabul etmediler). Ancak Ebubekir bu hükümden müstesnadır. Ona İslâm'ı tebliğ ettiğimde tereddüt etmedi ve duraklamadı”[3]
İbn İshak'ın daha önce Ebubekir'in “ne ikrar etti ne de inkâr” şeklindeki rivayeti münker bir rivayettir. Hem İbn İshak hem de başka siyer alimleri zikrederler ki Hz. Ebubekir, Rasûl-ü Ekrem'in peygamberlikten önce de arkadaşıydı. Rasûl-ü Ekrem'in doğruluğunu, eminliğini, güzel ahlâklı olduğunu ve bunların da kendisinde halka karşı dahi yalan söylemeye mâni olduklarını biliyordu. O halde Rasûl-ü Ekrem, Allah'a karşı nasıl yalan söyleyecekti? İşte bunu bildiği için Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)ona, “Cenabı Hak beni Peygamber (s.a.v) olarak gönderdi” der demez peygamberi tasdik etti. Hiçbir tereddüd göstermedi ve hiçbir an için geri kalmadı.
- “Allah beni Peygamber (s.a.v) olarak size gönderdi. Siz bana ‘sen yalan söylüyorsun' dediniz. Ebubekir ise beni tasdik etti. Nefsiyle, malıyla bana yardımda bulundu. Acaba benim arkadaşımı (Hz. Ebubekir'i kastediyor) benim için terkeder, yakasını bırakır mısınız?”
Bu sözü Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)iki defa söyledi. Artık bu sözden sonra hiç kimse Hz. Ebubekir'i rahatsız etmedi. Rasûlullah'ın bu sözü de Hz. Ebubekir'in ilk müslüman olduğu hususunda nass gibidir.[4]
[1] Ebu'l-Hasan Trablusi, (Hz. Aişe'den); Bidaye, 3/29
[2] İbn İshak
[3] İbn İshak
[4] Buhari, (Ebu Derda'dan); Bidaye, 3/126-127
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/50-51.
- “Yârabbi! İslâm'ı (müslümanları) Hattab oğlu Ömer'le veya Ebu Cehil bin Hişam'la aziz kıl”. Allah Teâlâ, Rasûlünün Hz. Ömer hakkındaki duasını kabul etti. Onun üzerine İslâm'ı bina etti ve Ömer'le putları yıktı.[1]
Said bin Zeyd ile hanımı olan Hattab'ın kızı Fatıma hakkında gelen ve “Sahabîlerin Zorluklara Tahammül Göstermeleri” bölümünde zikredilecek olan rivayete göre, Rasûl-ü Ekrem, Ömer'in iki pazusundan tutarak onu sarstı ve ona
“Senin isteğin nedir? Niçin buraya geldin?” diye sordu. Hz. Ömer, Rasûl-ü Ekrem'e
“İnsanları davet ettiğin şeyi bana arzet” deyince, Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Allah'tan başka ilah olmadığına, O'nun tek ve ortaksız olduğuna, Muhammed'in de Allah'ın kulu ve Rasûlü (s.a.v)olduğuna şahidlik et” dedi. Böylece Ömer aynı yerde müslüman oldu ve Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)ona
“O halde çık” dedi.[2]
- Esleme şöyle anlatır: Hz. Ömer bize
“Size nasıl müslüman olduğumu anlatmamı istiyor musunuz?” deyince
“Evet, istiyoruz” dedik. Hz. Ömer şöyle buyurdu:
“Allah Rasûlü'nün en şiddetli düşmanlarındandım. Safa yanındaki bir evde bulunan Rasûlullah'a vardım, huzurunda oturdum. Benim gömleğimin yakasına yapıştı. sonra buyurdu:
“Ey Hattab'ın oğlu! Müslüman ol! Yarabbi! Onu hidayet et!” Dedim ki:
“Allah'tan başka mabud olmadığına şahidlik ederim. Ve yine şahidlik ederim ki sen Allah'ın Rasûlü'sün!” Müslüman olduğum zaman Müslümanlar hep bir ağızdan tekbir getirdiler ki bunların tekbir sesleri Mekke yollarında işitildi...”[3]
[1] Tabarani, (İbn Mes'ud'dan); Heysemi, 9/61
[2] Tabarani, (Sevban'dan)
[3] Ebu Nuaym, Hilye, 1/41; Bezzar
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/51-52.
- Hz. Osman şöyle anlatır: “Teyzem Abdulmuttalib'in kızı Erva'yı ziyarete gitmiştim. Bu esnada Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)halasının evine geldi. Ben durmadan Rasûlullah'a bakıyordum. O gün Rasûlullah'ın durumundan bir şeyler meydana çıkmıştı. Hz. Peygamber (s.a.v) bana yönelerek dedi ki:
“Ey Osman! Sana ne oluyor? Niçin bana öyle bakıyorsun?”
“Sana hayret ediyorum. Bizim içimizdeki durumundan da, senin aleyhinde söylenenlerden de!” dedim. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)bana “Lâilâheillallah de!” dedi. (Allah biliyor ya, bu sözü Rasûlullah'tan dinlediğim zaman tüylerim diken diken oldu). Sonra Rasûlullah (a.s.m) devam etti: “Göklerde sizin rızkınız ve size va'd edilen vardır. Göklerin ve arzın rabbine yemin olsun ki kesinlikle o sizin konuştuğunuz gibi haktır” (Zariyat: 51/22-23). Rasûlullah (a.s.m) bunları söyledikten sonra çıktı. Ben de onun arkasından çıktım, ona yetiştim ve müslüman oldum.[1]
[1] Medayini, (Amr b. Osman'dan); İstiab, 4/225
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/52.
- Hz. Ali, Rasûlullah'ın hanesine geldi. Hz. Peygamber'le zevcesi Hz. Hatice namaz kılıyorlardı. Hz. Ali
“Ey Muhammed! Bu nedir?” dedi. Rasûl-ü Ekrem:
“Bu, Allah'ın kendisi için seçmiş olduğu dinidir. Bu dinle peygamberleri göndermiştir. Seni bir ve ortaksız olan Allah'a davet ediyorum. Seni O'na ibadete davet ediyorum. Lat ve Uzza'yı[1] inkâr etmeye davet ediyorum”. Hz. Ali
“Bu daha önce işitmediğim bir şeydir. Ben Ebu Talib'e söylemeden hiçbir şey yapamam!” dedi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)ise bu hususun ilan edilmesinden önce ifşa edilmesini hoş görmediği için
“Ey Ali! Madem müslüman olmadın, bu ikimiz arasında bir sır olarak kalsın” dedi. Böylece Hz. Ali o gece durdu. Sonra Cenabı Hak, Hz. Ali'nin kalbini İslâm'a açtı. Rasûlullah'a erken saatlerde geldi ve
“Ey Muhammed! Dün bana arzettiğin bir şey vardı. O neydi?” dedi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Şahidlik edeceksin ki Allah'tan başka ilah yoktur, birdir ve ortaksızdır. Lat ve Uzza'yı inkâr edeceksin. Allah'a koşulan ortaklardan teberri edip, uzaklaşacaksın” diye cevap verdi. Hz. Ali bunları yaptı ve müslüman oldu.
Hz. Ali, Ebu Talib'den korktuğu halde, zaman zaman Rasûl-ü Ekrem'e geliyordu. İslâmiyet'ini gizli tuttu.[2]
- Habbet'ul-Urenî şöyle anlatıyor: Hz. Ali'yi gördüm, minberde gülüyordu. Bu gülüşünden daha fazla güldüğünü görmemiştim. Öyle güldü ki azı dişleri bile göründü. Sonra şöyle buyurdu:
“Ebu Talib'in sözünü hatırladım da ondan dolayı güldüm. Birgün ben, Rasûlullah (a.s.m) ile beraber bulunuyordum ve Batnı Nahle denilen yerde namaz kılıyorduk ki, Ebu Talib bizim yanımıza vardı ve bize
“Ey yeğenim! Ne yapıyorsunuz?” diye sordu. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)onu İslâm'a davet etti. Ebu Talib
“Sizin yaptığınızda bir zarar yok. Fakat benim mak'adım hiçbir zaman benden daha yüksekte olmayacaktır” dedi. Hz. Ali, babasının bu sözünü hatırladığı için gülmüştü. Sonra üç defa şöyle dedi:
“Yarabbi! Ben şu ümmette peygamberin müstesna benden önce sana ibadet eden hiçbir kulun olduğunu bilmiyorum. Ben insanların namaz kılmasından Önce namaz kıldım”[3]
[1] Lat Taif'te Sakif kabilesinin putuydu. Sakifliler, Kureyşliler ve Araplar ona tazimde bulunurlardı. Hicretin 9. senesinde Taifliler müslüman olduktan sonra Rasulü Ekrem, Lat'ın yıkılmasını emretti ve yıkıldı. Uzza ise Kureyş'in Himyer'de bulunan bir putu idi. O yere Nahle denilirdi. En büyük puttu. Onu ziyaret ederler, kendisine hediyeler getirirler, kurbanlar keserlerdi.
[2] Bidaye, 3/24, (İbn İshak'tan)
[3] İmam Ahmed; Heysemi, 9/102; Ebu Ya'la, Bezzar ve Tabarani Mu'cem'ul-Evsat'da, Senedi Hasen'dir.
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/52-53.
- Kureyşliler çok tazim ettikleri, büyük bir kimse saydıkları Husayn'a geldiler ve
“Bizim için şu kişi ile (Rasûl-ü Ekrem'i kastediyorlar) konuş. Zira bu kişi bizim mabudlarımıza sövüyor” dediler. Böylece Kureyşliler, Husayn ile beraber geldiler. Rasûlullah'ın kapısına yakın bir yerde oturdular. Rasûl-ü Ekrem, içeri giren Husayn için
“Bu zata yer açınız!” dedi. Husayn ve arkadaşları kalabalıktı. Husayn Rasûl-ü Ekrem'e hitaben “Senden kulağımıza gelen bu iş nedir? Sen bizim mabudlarımıza küfrediyorsun. Onları daima kötülükle anıyorsun. Halbuki senin baban akıllı ve atalarının dinine ve inançlarına saygılıydı. Hayırlı bir insandı” dedi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Ey Husayn! Benim babam da senin baban da ateştedir. Ey Husayn! Sen kaç mabuda tapmaktasın?” buyurdu. Husayn Rasûl-ü Ekrem'e
“Yeryüzünde yedi, gökte de bir olmak üzere (sekiz mabuda tapıyorum)” dedi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Sana bir zarar dokunduğunda kime dua ediyorsun” diye sordu. Husayn
“Gökteki mabuda dua ediyorum” diye cevap verdi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Malın helâk olduğu zaman kime dua ediyorsun?” dedi. Husayn yine
“Gökteki mabuda dua ediyorum” dedi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Gökteki mabud tek başına sana icabet ediyor, yardımda bulunuyor ve sen yerdeki bâtıl mabudları O'na ortak koşuyorsun. Acaba şükür hususunda sen gökteki mabudu razı ettin mi veya seni mağlub etmesinden korkmuyor musun'?” dedi. Husayn
“Bunların ikisini de yapmamıştır onlar” dedi ve ilave etti: “Biliyordum ki ben Muhammed gibisiyle konuşamam”. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Ey Husayn! Müslüman ol, sağlam kal!” dedi. Husayn
“Benim kavmim ve aşiretim vardır. Onlara ne diyeceğim?” diye sordu. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)buyurdu:
“De ki: Ey Allah'ım! İşimin en doğrusu için senden hidayet isterim. Bana fayda verecek ilmimi artır!” Husayn Rasûlullah'ın bu duasını okudu ve müslüman olduktan sonra Rasûlullah'ın huzurundan ayrıldı. Husayn müslüman olunca oğlu İmran babasının başını, ellerini ve ayaklarını öptü. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)bu manzarayı görünce ağladı ve şöyle buyurdu:
“İmran'ın yaptıklarına ağlıyorum. Husayn içeri girdiğinde kâfirdi. İmran ona ayağa kalkmadı. Onun tarafına bakmadı bile! Fakat müslüman olunca babalık hakkını yerine getirdi. İşte bundan dolayı kalbime rikkat ve şefkat geldi”.
Husayn, Rasûlullah'ın huzurundan ayrılmak istediğinde Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)arkadaşlarına
“Kalkın, onu evine kadar götürün!” dedi. Husayn kapıdan çıktığında Kureyşliler onu gördüler, “Bu müslüman oldu” dediler ve herkes bir tarafa dağılıp gitti.[1]
[1] İbn Huzeyme, (İmran b. Halid'den), İsabe, 1/337
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/58-59.
- Bir şahıs Rasûlullah'a geldi ve
“Sen Allah'ın Rasûlü (s.a.v)müsün? (veya sen Muhammed misin?)” diye sordu. Peygamber (s.a.v)
“Evet, ben Allah'ın Rasûlü (s.a.v)Muhammed'im” deyince,
“Sen insanları neye davet ediyorsun'?” dedi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Bir olan, sana bir zarar dokunduğu zaman yalvardığında senden o zararı kaldıran, sana bir kıtlık isabet ettiği zaman yalvardığında sana yiyecek veren, sen tenha bir yerde (mesela bir çölde) olup da yolu şaşırdığın zaman kendisine dua ettiğinde seni doğru yola götüren Allah'a insanları davet ediyorum” dedi. Bunun üzerine o kişi müslüman oldu ve sonra şunları söyledi:
“Ey Allah'ın Rasûlü! bana bir tavsiyede bulun!” Hz. Peygamber (s.a.v)
“Sakın hiçbir şeye veya hiçbir kimseye küfretme!” dedi. O kişi, Rasûlullah'ın tavsiyesinden sonra ne bir deveye ne de bir koyuna dahi küfretmedi.[1]
[1] İmam Ahmed, (Temime el-Huceyni'den); Heysemi, 8/72, (Rivayetin senedinde Hakem b. Fudayl vardır. Ebu Davud ve başkaları onun güvenilir olduğunu söylemişlerse de Ebu Zur'a ve diğerleri onun zayıf olduğunu söylemişlerdir. Diğer raviler ise güvenilir kimselerdir.)
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/59.
- Muaviye şöyle anlatır: Rasûlullah'a vardım ve dedim ki: “Ey Allah'ın Rasûlü! Sana parmak boğumlarının adedinden daha fazla dinine gelmemek için yemin etmiştim ama şimdi Allah'ın bana öğrettikleri hariç hiçbir şeyi hakkıyla çözemeyen bir kişi o!arak sana geldim. Allah'ın rızası adına sana yemin verdiriyorum, Rabbimiz seni hangi hususta bize Peygamber (s.a.v) olarak gönderdi?” Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)“Beni İslâm dini ile gönderdi” deyince Muaviye sordu:“İslâm dini de nedir?” Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)“Yüzümü (kendimi) Allah'a yönelttim, putlardan uzaklaştım deyip, namazı kılacak, zekâtı vereceksin. Müslümanın herşeyi diğer müslümanlara haramdır. Müslümanlar yardımlaşan iki kardeş gibidir. Müslüman olduktan sonra şirk koşanlardan olan bir kimse, müşriklerden ayrılmadıkça, Allah ondan herhangi bir ameli kabul etmez. Sizin kemerlerinize yapışıp sizi ateşten uzaklaştıracak ben değilim. Dikkat ediniz, kesinlikle Rabbim beni çağıracak ve bana ‘Kullarıma tebliğ ettin mi?' diyecek ben de ‘Rabbim! Ben kullarına tebliğ ettim' diyeceğim. Dikkat edin! Burada hazır olanlarınız, olmayanlara tebliğ etsin. İyi bilin ki ağızlarınız bağlı olduğu halde Allah'ın huzuruna çağrılacaksınız (ağızlarınız konuşmaz hale gelecek, o gün azalarınız konuşacaktır). Sonra sizin halinizi ilk ifşa eden baldırlarınız ve elleriniz olacaktır” buyurdu.
“Ey Allah'ın Rasûlü!” dedim; “Bu bizim dinimiz midir?” Bunun üzerine Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)“Bu, senin dinindir. Nerede iyilik yaparsan o sana kâfi gelir” dedi.[1]
İşte bu, maruf ve sahih senedle gelen bir hadistir. Bu hadis Hakim Ebu Muaviye'nin değil de Muaviye bin Hayde'nin hadisidir. Zira İbn Abdilber bu hadisten önce Hakim Ebu Muaviye'nin hadisini de nakletmiştir ki o hadis şöyledir:
Hakim Ebu Muaviye diyor ki: “Ben Rasûlullah'a
‘Rabbimiz seni ne i!e Peygamber (s.a.v) olarak gönderdi?' diye sorduğumda şöyle buyurdu:
“Allah'a kulluk yapacak, hiçbir şeyi O'na ortak koşmayacaksın. Namazı eda edecek, zekâtı vereceksin. Müslümanın herşeyi müslümana haramdır. İşte bu senin dinindir. Nerede olursan ol, bu sana kâfi gelir”[2]
[1] el-İstiab, (İbn Abdilberr, Muaviye b. Hayde'den)
[2] İstiab, I/323; (İbn Heyseme bu isnada güvenmişse de, isnad zayıftır). İbn Hacer İsabe'de (I/350) şöyle der: “Bunun ayrı bir hadis olması muhtemeldir. Ancak iki hadisin aynı sorunun cevapları olması da uzak bir ihtimal değildir”. Bu hadisi tahric edenlerin ayrı olmaları halinde bu ihtimal daha da kuvvetlidir. Bu hadisi İbn Ebi Asım el-Vahidan'da zikretmiştir ve İbn Ebi Hayseme'nin şeyhi el-Huti Abdulvehhab b. Necde'den tahric etmiştir.
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/59-60.
- Adiy b. Hatim (r.a.) şöyle anlatıyor: “Kulağıma Rasûlullah'ın Peygamber (s.a.v) olarak gönderildiği haberi geldiğinde şiddetli bir şekilde bu haberden rahatsız oldum. Çıktım, Rum diyarının bir bölgesine gittim (bir rivayete göre Kayser'e vardım). Buraya varışımda en azından Rasûlullah'ın Peygamber (s.a.v) olarak gönderilmesinden duyduğum hoşnutsuzluktan daha hoşnutsuz geldi bana. Kendi kendime “vallahi keşke o kişinin yanına varsaydım (Rasûl-ü Ekrem'i kastediyor) Eğer yalancı ise bana bir zarar veremezdi. Eğer doğru ise bunu bilmiş olurdum” dedim. Böylece Rasûlullah'ın yanına vardım. Vardığımda halk
“Adiy bin Hatim! Adiy bin Hatim!” diye bağırdı. Rasûlullah'ın yanına gittim. Bana
“Ey Hatim'in oğlu Adiy! Müslüman ol, sağlam kal!” sözünü üç defa tekrarladı. Ben de
“Ben bildiğimin üzerindeyim” dedim. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Ben senin dinini senden daha iyi bilirim” dedi. Ben de
“Sen dinimi benden daha iyi mi biliyorsun?” deyince Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
‘evet' dedi ve devamla
“Sen hristiyanlık ile sabiilik arasında bulunan Rekusiye dininden değil misin? Buna rağmen kavminin ganimetinin dörtte birini de yiyorsun” dedi. Ben de cevab olarak
“Evet, dediğin gibiyim” dedim. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)devam etti:
“Senin dinine göre bu sana helal değildir!”
Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)durmadan bana bende olanları söylüyor, ben de ona tevazu gösteriyordum. Sonunda bana
“Dikkat et! Kesinlikle ben seni müslümanlıktan alıkoyanı biliyorum. Sen düşünüyorsun ki halkın zayıfları, kuvvetsizleri Muhammed'e tâbi olmuşlar, Araplar onu terketmişler! Sen el-Hire'yi (Kûfe'nin yakınında bir yerdi ve Kisra'nın da merkeziydi) biliyor musun?” dedi. Ben de cevab olarak
“Görmedim, fakat işittim” dedim. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Nefsimi elinde tutan Allah'a yemin ederim ki bu iş tamamlanacaktır. Öyle ki kadın tek başına Hire'den çıkıp hiç kimsenin koruması söz konusu olmadan gelip Kâbe'yi tavaf edecektir. Allah'a yemin ederim, Kisra b. Hürmüz'ün hazineleri müslümanlarca fethedilecektir” dedi. Adiy diyor ki:
“Ben sordum:
“Hürmüz'ün oğlu Kisra mı?” Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Evet, Hürmüz'ün oğlu Kisra!” buyurdu ve devam etti:
“Allah'a and içerim ki mal o kadar çok olacaktır ki hiç kimse artık mal kabul etmeyecektir”.
Adiy bin Hatim diyor ki: “İşte kadın Hire'den çıkıyor, hiç kimsenin korumasına ihtiyaç duymadan gelip Kâbe'yi tavaf ediyor ve kimse ona karışmıyor. Ben Kisra'nın hazinelerini fetheden sahabîler arasında idim. Nefsimi elinde tutana yemin ederim, üçüncü hadise de olacaktır. Yani mal o kadar çoğalacaktır ki hiç kimse artık ona iltifat etmeyecektir. Çünkü Allah'ın Rasûlü (s.a.v)böyle söyledi”[1]
- Adiy bin Hatim şöyle anlatıyor: “Allah Rasûlü'nün akıncıları geldi. Ben de o zaman Akreb'de bulunuyordum. Esir edilenler arasında halam da vardı. Başka insanlar da esir edilerek götürülmüştü. Esirler Allah Rasûlü'ne geldiklerinde peygamberin teftişi için saf haline dizildiler. Aralarında bulunan halam, Rasûl-ü Ekrem'e hitaben “Ey Allah'ın Rasûlü! Yardımcı uzaktır, çocuk yoktur. Bense yaşlı bir kadınım. Herhangi bir hizmette bulunamam. Allah seni bağışlasın, beni bağışla” dedi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Yardımcın kimdir?” dedi. Halam
“Hatim'in oğlu Adiy'dir” dedi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)
“Allah ve Rasûlü'nden kaçan Adiy mi?” diye sorunca halam, Rasûlullah'a hitaben
“Beni bağışla” dedi. Rasûl-ü Ekrem (a.s.m)halamı geçtikten sonra peygamberin yanında bulunan bir kişi -zannedersem Hz. Ali idi-, halama
‘Rasûl-ü Ekrem'den bir binek iste' dedi. Halam da Rasûl-ü Ekrem'den bir binek istedi ve Rasûlullah (a.s.m) da ona bir binek verilmesini emretti.
Adiy diyor ki: “Halam bana gelerek dedi ki:
“Babanın yapmadığı bir işi sen yaptın. Haydi Rasûlullah'a ya isteyerek veya korkarak git! Falan adam Rasûlullah'a geldi, ondan iyilik gördü, falan adam geldi ondan iyilik gördü” dedi. Adiy diyor ki:
“Rasûlullah'a vardım, baktım yanında bir kadınla birkaç (veya bir çocuk) bulunuyordu. Anladım ki o ne Kisra'dır, ne de Kayser'dir. Rasûl-ü Ekrem:
“ey Hatim'in oğlu Adiy! Seni kaçıran nedir? Lâilaheillallah demek mi seni kaçırttı'? Acaba Allah'tan başka mabud var mıdır? Seni kaçıran nedir? Allâhu Ekber demek mi seni kaçırttı? Acaba Allah'tan daha yüce birşey var mıdır?” dedi. Adiy diyor ki:
“Ben müslüman oldum, baktım ki Rasûl-ü Ekrem'in yüzü güldü ve dedi ki: “Allah'ın gazabına uğrayanlar yahudiler, sapıtanlar ise hristiyanlardır!” (Bu sözle Fatiha suresinin son ayetleri kastedilmektedir).
Adiy diyor ki: “Sonra Rasûlullah'tan birşeyler istediler. Bundan ötürü Hz. Peygamber (s.a.v) Allah'a hamdu senalar ettikten sonra şunları söyledi:
“Ey insanlar! Sizin için nafakanızdan fazla olanı vermek vardır! (Bunun üzerine bir kişi bir sa' getirdi. Bir kişi bir sa'nın bir kısmını, bir kişi bir kabza, bazıları da kabzanın yarısını veya bir parçasını getirdiler. Şu'be “Zannıma göre Adiy şöyle söylemiştir:
“Kimi bir hurma, kimi bir hurmanın yarısını getirdi” dedi). Herhangi biriniz Allah'a mülaki olduğunda Cenabı Hak da benim söylediğimi ondan soracaktır: “Seni işitir, görür kılmadım mı? Sana mal ve çocuk vermedim mi? Sen bana hangi azıkla geldin?” O zaman kişi sağına-soluna, önüne ve arkasına bakacak, hiçbir şey görmeyecektir. Ancak yüzüyle ateşten kendisini koruyabilecektir. O halde, ateşten korunun! Velev ki bu bir hurmanın yarısıyla, parçasıyla olsa da. Eğer bu da yoksa güzel bir konuşma ile olsun. Ben sizin için fakir olacaksınız diye korkmuyorum. Kesinlikle Allah size yardım edecek ve verecektir. Sizin için dünya hazineleri fethedilecektir. Öyle ki kadın tek başına Hire'den kalkıp Medine'ye veya daha uzak yerlere gidecektir ve nefsi için hırsızdan, yol kesiciden de korkmayacaktır”[2]
[1] İmam Ahmed; Bidaye, V/66; İsabe, II/468, (Beğavi de bu hadisi nakletmiştir).
[2] İmam Ahmed; Tirmizi de bu hadisi rivayet etmiş ve Hasen-Garib kaydını koyarak “Semmak'ın rivayeti dışında başka tarikini bilmiyoruz” demiştir; Beyhaki, Buhari (özet olark) Bidaye, V/65
Muhammed Yusuf Kandehlevi, Hayatu's-Sahabe, sf : 1/60-62.
